Date de la parution: 20230412
Broché, in-8, 487 pp., illustrations, notes bibliographiques, bibliographie, index.

RÉSUMÉ
Plus de 10 millions de morts, 500 000 femmes violées... et toujours le silence. Jusqu’à quand?


Entre avril et juillet 1994, la République Démocratique du Congo (RDC) ex-Zaïre, a été envahie par un afflux de réfugiés rwandais et depuis lors, elle est constamment attaquée et pillée par des troupes venues du Rwanda et de l’Ouganda. Que se passe-t-il dans ce pays où les morts se comptent désormais par millions et les viols par centaines de milliers ?
Charles Onana démontre que l’on assiste, depuis 1994, à l’invasion masquée du Congo par des milices et des troupes de Paul Kagame, le chef de l’Etat rwandais soutenu au départ par l’administration Clinton et ensuite par la France de Nicolas Sarkozy. A partir de témoignages exclusifs et de documents de la CIA, des archives de la Maison Blanche, de l’Elysée et de l’Union Européenne, l’auteur dévoile comment les Etats-Unis ont formé cet homme sans foi ni loi, pour servir leurs intérêts en RDC, en République Centrafricaine, au CongoBrazzaville, et dans d’autres états d’Afrique Centrale où la guerre entre l’Occident, la Chine et la Russie est féroce pour le contrôle des ressources minières stratégiques. Insatiables, les prédateurs dépècent la RDC et pillent ses richesses. Après 20 années de recherches, l’auteur alerte l’opinion sur l’extermination programmée des populations locales alors que plusieurs chefs d’Etats de la région et un ambassadeur européen ont déjà été assassinés. Charles Onana explique surtout comment la mise à mort de la RDC est organisée en utilisant la terreur et le mensonge dans le dessein de faire main basse sur des minerais indispensables à l’industrie mondiale de l’armement, de la téléphonie mobile et de la transition énergétique.
Un document explosif sur les coulisses du gigantesque massacre d’êtres humains qui se déroule à quelques heures d’avion de nos pays occidentaux.

Charles ONANA est docteur en science politique, spécialiste de l’Afrique des Grands Lacs et des conflits armés. Auteur de plusieurs livres de référence sur cette région dont Europe crimes et censure au Congo (Duboiris), Rwanda : La vérité sur l’Opération Turquoise (L’Artilleur), Enquêtes sur un attentat : Rwanda 6 avril 1994 (L’Artilleur), il a longtemps travaillé avec l’enquêteur Pierre Péan sur le Rwanda et la RDC.

Charles Millon, ministre de la Défense de Jacques Chirac de 1995 à 1997, a vécu l’invasion du Congo-Zaïre aux avant-postes politiques et raconte son expérience personnelle dans la préface de cet ouvrage.

Dit boek ben ik nu aan het lezen. Weldra volgt een bespreking.
Hardcover, dj, in-8, 274 pp., illustrations, bibliographical notes, bibliography, index.
From the backcover:
An unflinching investigation reveals the human rights abuses behind the Congo’s cobalt mining operation and the moral implications that affect us all. Cobalt Red is the searing, first-ever exposé of the immense toll taken on the people and environment of the Democratic Republic of the Congo by cobalt mining, as told through the testimonies of the Congolese people themselves. Activist and researcher Siddharth Kara has traveled deep into cobalt territory to document the testimonies of the people living, working, and dying for cobalt. To uncover the truth about brutal mining practices, Kara investigated militia-controlled mining areas, traced the supply chain of child-mined cobalt from toxic pit to consumer-facing tech giants, and gathered shocking testimonies of people who endure immense suffering and even die mining cobalt. Cobalt is an essential component to every lithium-ion rechargeable battery made today, the batteries that power our smartphones, tablets, laptops, and electric vehicles. Roughly 75 percent of the world’s supply of cobalt is mined in the Congo, often by peasants and children in sub-human conditions. Billions of people in the world cannot conduct their daily lives without participating in a human rights and environmental catastrophe in the Congo. In this stark and crucial book, Kara argues that we must all care about what is happening in the Congo—because we are all implicated.

zie ook: Congo beloont Israëlische miljardenfraudeur Dan Gertler met 189.000.000 euro

Kan er iemand een parlementaire vraag stellen? Het dossier is nu in handen van Caroline Gennez. En welke rol speelt ENABEL in dit alles?

Nieuw samenwerkingsprogramma tussen België en Congo: jongeren, vrouwen, middenveld en klimaat centraal
België en Congo hebben een nieuw samenwerkingsprogramma dat investeert in de toekomst van jongeren en vrouwen. Ook het klimaat en de rechtsstaat staan met stip bovenaan de agenda. België trekt er de komende vijf jaar jaarlijks 50 miljoen euro voor uit. Het is het eerste volwaardige programma sinds 2010, toen de relatie met Congo voor jaren op een laag pitje stond.

Katrien Vanderschoot
za 17 dec 06:10
België en Congo tekenen maandag een nieuw akkoord voor ontwikkelingssamenwerking. De Belgisch-Congolese samenwerking is al tientallen jaren oud. Maar sinds 2010 stond alles op een laag pitje door meningsverschillen met president Joseph Kabila en verliep de samenwerking vooral via niet-gouvernementele organisaties.

Dit is het eerste nieuwe akkoord sinds 2010. Over vijf jaar (2023-2027) gaat België jaarlijks 50 miljoen euro investeren via het federale ontwikkelingsagentschap Enabel. De meeste thema's zijn al jarenlang een prioriteit en worden nu verder uitgebouwd. Het gaat dan om landbouw, onderwijs, gezondheidszorg en goed bestuur.

Jongeren en vrouwen: de toekomst
Bijna de helft van de bevolking in Congo is jonger dan 15 jaar. 68 procent is jonger dan 25 jaar. Dat biedt enorme mogelijkheden, vindt minister van Ontwikkelingssamenwerking Frank Vandenbroucke. "We willen zoveel mogelijk Congolese jongeren alle kansen geven om een opleiding te volgen, een goeie job te vinden, of zelf een zaak te starten."

De voorbije jaren is er op dat vlak al vooruitgang geboekt. Met Belgische steun volgden 82.000 Congolese jongeren een basisscholing of een beroepsopleiding. Vooral de meisjes krijgen bijzondere aandacht. Bij hun bezoek in juni van dit jaar aan Congo bezochten koning Filip en koningin Mathilde in die context het project Kinemploi in Kinshasa.

Maar niet alleen dat onderwijs is belangrijk. België wil jongeren ook sterker in hun schoenen laten staan. Daarom zijn er ook projecten rond cultuur, sport, en psychosociaal welzijn. Opnieuw komen daar in de eerste plaats de meisjes en vrouwen in beeld. Denk maar aan gezinsplanning en seksuele rechten. Het is geen toeval dat de koning en koningin tijdens hun reis ook langs gingen bij de Congolese Nobelprijswinnaar gynaecoloog Denis Mukwege in Bukavu. De bestrijding van seksueel geweld is altijd al een van de speerpunten geweest in het Belgische ontwikkelingsbeleid in Congo. De voorbije jaren konden meer dan 4.500 slachtoffers van seksueel geweld worden geholpen in zorgcentra die met Belgisch geld werden gefinancierd.


Kleinschalige en duurzame landbouw
Bijna twee op de drie Congolezen leven in extreme armoede. Dat gaat dan over 57 miljoen mensen die moeten rondkomen met minder dan 1,2 euro per dag. Hun situatie wordt door de stijgende voedsel- en energieprijzen nog moeilijker. De Wereldbank schat dat de helft van de Congolese kinderen ondervoed is, en dat in een land dat perfect zou kunnen leven van de opbrengsten van de landbouw.

België wil daarom, zoals in het verleden, mee inzetten op de kwetsbare landbouwgezinnen. Die worden bijgestaan met een betere ziekteverzekering en ze krijgen advies en hulp op maat om hun bedrijven duurzamer, meer rendabel en ook milieuvriendelijk te maken. Voedselzekerheid is het sleutelwoord. België gaat die landbouwpijler in vijf provincies uitvoeren, voor het eerst ook in Zuid-Kivu.


Klimaatopwarming
Congo heeft na het Amazonewoud het grootste tropische woud ter wereld en is dus een enorme opslagplaats van koolstofdioxide. Daarom is de begeleiding van de boerenfamilies precies zo belangrijk, omdat zij vaak grote stukken bos afbranden voor nieuwe akkers. Maar ook enkele grote landbouwprojecten (zie boven, palmoliewinning in Kisangani) en plannen voor olie- en gaswinning de voorbije jaren moeten van nabij worden opgevolgd.

"Het beschermen van de wouden in Congo is niet alleen van cruciaal belang voor de lokale bevolking, maar ook voor ons", zegt minister Vandenbroucke. "Met onze inspanningen voor een duurzamere en efficiëntere landbouw pakken we de voedselonzekerheid aan en helpen we mee kostbare natuur te redden." De voorbije 10 jaar zijn naar schatting 50.000 kleine landbouwbedrijven overgestapt op een milieuvriendelijkere manier van werken. Dat deed hun rendement stijgen, soms tot 80 procent.

Burgers aan zet om goed bestuur af te dwingen
Hoewel opeenvolgende Belgische ministers al verschillende jaren in Congo zijn gaan pleiten voor "goed bestuur" en voor "basisdemocratie", heeft die mantra nog niet veel vruchten afgeworpen. De vorige presidentsverkiezingen waren op zijn minst omstreden, burgeractivisten hebben nog steeds weinig ruimte voor vrije meningsuiting, al gaat het intussen al de goede kant uit. Bovendien is straffeloosheid van (seksueel) geweld een blijvend kwaad en lijkt er niet direct een einde te komen aan de reeks corruptieschandalen.

België wil zich daarom de volgende jaren toespitsen op het middenveld. Burgerorganisaties krijgen steun om hun democratische rechten op te eisen en hun verschillende overheden ter verantwoording te kunnen roepen. Ook buurtinitiatieven waarin burgers, de overheid en de privésector zich verzamelen, krijgen steun en dat is nieuw. Verder gaat België een flexibel fonds oprichten dat mee de overheidsfinanciën in Congo gaat hervormen. En ons land wil ook zijn kennis overdragen om de verschillende beleidsniveaus beter op elkaar te laten afstemmen.

Het akkoord wordt maandag 19 december in Brussel ondertekend door minister Vandenbroucke en zijn Congolese ambtsgenoot, minister van Buitenlandse Zaken Christophe Lutundula Apala.

Koen Vidal brengt vandaag dit bericht in de krant De Standaard en stelt het voor als een 'scoop' (primeur).
Het nieuws is echter al van 21 april 2022 bekend en werd toen in een persbericht van 'Le Congo n'est pas à vendre' (CNPAV) gebracht.

Wij zijn het daar bijna helemaal mee eens.

Op 9 juni 2022 hebben wij deze visie aangekaart.
Uitbuiting in Belgisch Congo - Enkele sprekende feiten uit onze CONGO-DATABANK

Mocht het nog niet duidelijk zijn: Europa heeft vele vijanden. Als die gaan samenwerken wordt het uitzichtloos. Oekraïne is de spreekwoordelijke 'doos van Pandora'.

De VRT vond het niet nodig hierover te berichten in het Journaal van 19 uur.

Lees hieronder het Communiqué:
33rd OPEC and non-OPEC Ministerial MeetingNo 30/2022
Vienna, Austria
05 Oct 2022
The 45th Meeting of the Joint Ministerial Monitoring Committee (JMMC) and the 33rd OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting took place in person at the OPEC Secretariat in Vienna, Austria, on Wednesday, 5 October 2022.
In light of the uncertainty that surrounds the global economic and oil market outlooks, and the need to enhance the long-term guidance for the oil market, and in line with the successful approach of being proactive, and pre-emptive, which has been consistently adopted by OPEC and non-OPEC Participating Countries in the Declaration of Cooperation, the Participating Countries decided to:

Reaffirm the decision of the 10th OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting on 12 April 2020 and further endorsed in subsequent meetings, including the 19th OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting on 18 July 2021.

Extend the duration of the Declaration of Cooperation until 31 December 2023.

Adjust downward the overall production by 2 mb/d from the August 2022 required production levels, starting November 2022 for OPEC and non-OPEC Participating Countries as per the attached table.

Reconfirm the baseline adjustment approved at the 19th OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting.

Adjust the frequency of the monthly meetings to become every two months for the Joint Ministerial Monitoring Committee (JMMC).

Hold the OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting (ONOMM) every six months in accordance with the ordinary OPEC scheduled conference.

Grant the JMMC the authority to hold additional meetings, or to request an OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting at any time to address market developments if necessary.

Extend the compensation period to 31 March 2023. Compensation plans should be submitted in accordance with the statement of the 15th OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting.

Reiterate the critical importance of adhering to full conformity.

Hold the 34th OPEC and non-OPEC Ministerial Meeting on 4 December 2022.

Member Countries
The Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) was founded in Baghdad, Iraq, with the signing of an agreement in September 1960 by five countries namely Islamic Republic of Iran, Iraq, Kuwait, Saudi Arabia and Venezuela. They were to become the Founder Members of the Organization.

These countries were later joined by Qatar (1961), Indonesia (1962), Libya (1962), the United Arab Emirates (1967), Algeria (1969), Nigeria (1971), Ecuador (1973), Gabon (1975), Angola (2007), Equatorial Guinea (2017) and Congo (2018).

Ecuador suspended its membership in December 1992, rejoined OPEC in October 2007, but decided to withdraw its membership of OPEC effective 1 January 2020. Indonesia suspended its membership in January 2009, reactivated it again in January 2016, but decided to suspend its membership once more at the 171st Meeting of the OPEC Conference on 30 November 2016. Gabon terminated its membership in January 1995. However, it rejoined the Organization in July 2016. Qatar terminated its membership on 1 January 2019.

This means that, currently, the Organization has a total of 13 Member Countries.

The OPEC Statute distinguishes between the Founder Members and Full Members - those countries whose applications for membership have been accepted by the Conference.

The Statute stipulates that “any country with a substantial net export of crude petroleum, which has fundamentally similar interests to those of Member Countries, may become a Full Member of the Organization, if accepted by a majority of three-fourths of Full Members, including the concurring votes of all Founder Members.”

The Statute further provides for Associate Members which are those countries that do not qualify for full membership, but are nevertheless admitted under such special conditions as may be prescribed by the Conference.

OPEC+
A number of non-OPEC member countries also participate in the organisation's initiatives such as voluntary supply cuts in order to further bind policy objectives between OPEC and non-OPEC members. This loose grouping of countries, known as OPEC+, includes Azerbaijan, Bahrain, Brunei, Kazakhstan, Malaysia, Mexico, Oman, Philippines, Russia, Sudan and South Sudan.

Noot Lucas Tessens: In werkelijkheid gaat het over één tand van Lumumba. Die had de schimmige opruimer Gerard Soete bijgehouden toen hij het lichaam van Lumumba in zuur oploste. De moord op Lumumba kan niet losgekoppeld worden van de secessie van Katanga, waar de Société Générale via de Union Minière de lakens uitdeelde. Maar daarover spreekt de liberaal De Croo natuurlijk niet.

Monsieur le Premier ministre de la République démocratique du Congo,
Excellences,
Chers membres de la famille de Son Excellence Monsieur Patrice Emery Lumumba,
et de Messieurs Maurice Mpolo et Joseph Okito,

Mesdames et Messieurs,

Permettez-moi de vous souhaiter, à toutes et à tous, la bienvenue à cette cérémonie. Une cérémonie de la plus haute importance pour les proches de feu Patrice Emery Lumumba, qui reçoivent aujourd'hui enfin la dépouille de leur père et grand-père.

Une cérémonie de la plus haute importance aussi pour le peuple congolais, qui aujourd'hui enfin prend réception de la dépouille du 1er Premier ministre de son pays.

Enfin, une cérémonie de la plus haute importance pour les relations entre nos deux pays, la République démocratique du Congo et le Royaume de Belgique, et entre nos deux peuples. Deux pays et deux populations qui peuvent, finalement, tourner une page de leur Histoire et entamer un nouveau chapitre.

Enfin : ce mot est sur toutes les lèvres ce matin. Et par enfin nous entendons « trop tard ». En réalité, beaucoup trop tard.

Car, non, il n'est pas normal que la dépouille de l'un des Pères fondateurs de la nation congolaise ait été conservée six décennies durant par les Belges.

Il n'est pas normal que la dépouille de l'un des Pères fondateurs de la nation congolaise ait été conservée durant six décennies dans des circonstances obscures, jamais vraiment élucidées, mais qui à la lumière de ce qui est connu ne font pas notre fierté.

Eindelijk: dat is het woord dat vanochtend op ieders lippen ligt. En met eindelijk bedoelen we "te laat". Veel te laat, eigenlijk.

Want nee, het is niet normaal dat het stoffelijk overschot van een van de grondleggers van de Congolese natie zes decennia lang door Belgen werd bewaard.

Het is niet normaal dat het stoffelijk overschot van een van de grondleggers van de Congolese natie zes decennia lang werd bewaard onder duistere omstandigheden, die nooit echt zijn opgehelderd, maar waar we in het licht van wat nu bekend is, niet trots op zijn.

At last: this word is on everyone's lips this morning. And by at last we mean "too late". In fact, much too late.

Because, no, it is not normal that Belgians held onto the remains of one of the Founding Fathers of the Congolese nation for six decades.

It is not normal that, for six decades, the remains of one of the Founding Fathers of the Congolese nation were kept in obscure circumstances, which were never really elucidated, but which in light of what is known do not make us proud.

La dépouille de Patrice Emery Lumumba n’est entrée en possession des autorités judiciaires de notre pays qu’en 2016. Et il a fallu attendre longtemps avant que cette dépouille ne soit remise à qui de droit : c’est à dire sa famille et son peuple. Pour enfin entamer un ultime voyage vers sa juste destination, Kinshasa, fière capitale de la République démocratique du Congo.

Non, il n'est pas normal qu’en l'an 2000 seulement, près de quarante ans après les terribles événements du 17 janvier 1961, une commission d'enquête parlementaire en Belgique se soit finalement penchée sur les circonstances précises dans lesquelles Patrice Emery Lumumba a été assassiné et sur l'éventuelle implication morale de militaires, fonctionnaires et politiciens belges dans cette affaire.

Ces dernières semaines, nous nous sommes entretenus avec le président de cette commission d'enquête parlementaire. Et j'ai lu, personnellement, les conclusions de cette enquête. Pour le transfert de Patrice Emery Lumumba au Katanga, les autorités congolaises de l'époque ont reçu l’aide de diplomates, de fonctionnaires et de militaires belges. La commission d'enquête parlementaire a donc conclu que le gouvernement belge faisait manifestement peu de cas de l'intégrité physique de Patrice Lumumba et qu'après son assassinat, ce même gouvernement a délibérément répandu des mensonges sur les circonstances de son décès. Plusieurs ministres du gouvernement belge de l'époque portent, en conséquence, une responsabilité morale quant aux circonstances qui ont conduit à ce meurtre. C'est une vérité douloureuse et désagréable. Mais elle doit être dite.

Les ministres, diplomates, fonctionnaires ou militaires belges n'avaient peut-être pas l'intention de faire assassiner Patrice Lumumba, aucune preuve n’a été trouvée pour l’attester. Mais ils auraient dû percevoir que son transfert au Katanga mettrait sa vie en péril. Ils auraient dû prévenir, ils auraient dû refuser toute aide pour le transfert de Patrice Lumumba vers le lieu où il a été exécuté. Ils ont choisi de ne pas voir. Ils ont choisi de ne pas agir.

Un homme a été assassiné pour ses convictions politiques, ses propos, son idéal. Pour le démocrate qui je suis c'est indéfendable, pour le libéral que je suis c’est inacceptable. Et pour l’humain que je suis c’est odieux.

Je tiens aussi à rendre un hommage appuyé aux deux autres personnes exécutées en même temps que Patrice Emery Lumumba : Maurice Mpolo et Joseph Okito.

Cette responsabilité morale du gouvernement belge, nous l’avons reconnue et je la répète à nouveau en ce jour officiel d’adieu de la Belgique à Patrice Emery Lumumba. Je souhaiterais ici, en présence de sa famille, présenter à mon tour les excuses du gouvernement belge pour la manière dont il a pesé )à l’époque sur la décision de mettre fin aux jours du 1er Premier ministre du pays.

Il y a vingt ans, le ministre des Affaires étrangères Louis Michel avait exprimé ses profonds regrets à la famille et au peuple congolais.

Des profonds regrets, le Roi Philippe en a lui aussi formulés, il y a deux ans, dans une lettre adressée au Président congolais Félix Tshisekedi. Et il les a réitérés en personne lors de sa visite officielle au Congo il y a quelques jours. De profonds regrets qui avaient cette fois pour objet, de manière plus globale, les actes de violence et de cruauté commis à l'époque de l'État indépendant du Congo. De profonds regrets pour les souffrances et les humiliations infligées pendant la période coloniale.

Une lettre courageuse et généreuse, comme l'a également reconnu le Président Tshisekedi. Une lettre nécessaire aussi. Car pour envisager notre futur ensemble, nous devons qualifier sans ambiguïté les passages sombres de notre passé commun. Il le faut si nous voulons tourner une page et entamer un nouveau chapitre de notre Histoire. Les jeunes, congolais comme belges, y aspirent.

La période coloniale, comme toute époque de l’Histoire, est soumise à interprétation et réinterprétation. Néanmoins, déjà à l’époque de l’État indépendant du Congo, de nombreuses voix se sont élevées pour dénoncer les abus et les violences. Ces voix ne se sont plus jamais tues.

Le Roi des Belges s’est exprimé en ces termes il y a quelques jours à Kinshasa devant le peuple congolais : Bien que de nombreux Belges se soient sincèrement investis, aimant profondément le Congo et ses habitants, le régime colonial comme tel était basé sur l’exploitation et la domination.

Ce régime était celui d’une relation inégale, en soi injustifiable, marqué par le paternalisme, les discriminations et le racisme. Il a donné lieu à des exactions et des humiliations.

Bien sûr, tout n'était pas mauvais. Bien sûr, il y a eu de bonnes choses. Bien sûr, de nombreux Belges se sont investis dans les colonies avec de nobles intentions. Mais ils ont, souvent inconsciemment mais parfois aussi sciemment, participé à l'asservissement d'un peuple, à l'occupation d'un pays, à l'exploitation de ressources naturelles et à la spoliation d’œuvres d’art. Il est grand temps, maintenant de remettre enfin la dépouille du premier Premier ministre du Congo à sa famille et à son peuple, d’expliquer clairement ce qu'a été la période coloniale et de restituer ce qui a été dérobé. Je me réjouis donc de l’adoption prochaine par le Parlement d’une loi permettant la restitution du patrimoine culturel, comme le propose ce gouvernement. Et je considérerai avec grand intérêt les conclusions de la commission parlementaire spéciale chargée d'examiner le passé colonial de la Belgique. Je ne veux pas préjuger de ces conclusions aujourd'hui. Mais je les attends avec impatience.

Comme l'esclavage, le modèle colonial était un système pernicieux en soi. Il s’agissait bien d’un modèle et d’un système et il ternit honteusement l’histoire de notre pays. Il nous faudra l’admettre sans ambages ni détour si nous voulons vivre une relation sincère et vraie avec les pays que nous avons occupés. Le Congo, le Rwanda, le Burundi.

Le gouvernement belge dénonce sans équivoque la colonisation en tant que système de gouvernance et d’idéologie, tant au Congo qu’au Burundi, au Rwanda et ailleurs. Ce système a mené à de graves violations des droits humains, des discriminations en tous genres, et une perception des Africains par certains Belges totalement inadéquate.

La perception inappropriée que certains ont développé à l’époque vis-à-vis des Africainsa laissé des traces jusqu’à ce jour, et se manifeste par les actes de racisme qui sont encore observés dans de trop nombreuses circonstances de la vie en Belgique. Je condamne vivement ce racisme. Il est plus que temps d’y mettre un terme définitif. Comme toutes les formes de discrimination, le racisme est non seulement dommageable à celui qui en est l’objet, mais également à celui qui en est l’auteur. Une société inclusive est une société plus riche, où chacun peut contribuer positivement au vivre ensemble et être reconnu pour sa contribution.

La communauté d’origine africaine en Belgique apporte une richesse inégalable à notre pays. Cet apport est parfois bien connu grâce à des secteurs très visibles, comme le sport et la culture, mais notre reconnaissance va également à toutes les Congolaises et Congolais, Africaines et Africains, devenus Belges ou non, qui apportent au quotidien leur pierre à l’édifice dans tellement d’autres domaines, souvent sans bénéficier d’une quelconque visibilité, comme tout autre citoyen dans notre pays. Nous pensons aussi que les Belges actifs en RDC ont cette même approche.

Ces Belges, ces Congolais et ces Congolaises, contribuent toutes et tous à ce lien indéfinissable et si étroit entre nos deux pays. Un lien qui va au-delà de l’amitié, et qui s’inscrit dans une approche à long terme, tournée vers l’avenir. Je me réjouis de cette nouvelle dynamique qui nous permet de nous regarder avec un respect et une franchise renouvelés, au bénéfice commun de nos populations.

Monsieur le Premier ministre,
Mesdames et Messieurs,

Nous commémorons aujourd'hui le terrible assassinat de Patrice Emery Lumumba. Nous nous inclinons devant sa mémoire. Le poids historique de cet homme pour son pays et son continent. Sa contribution majeure à la renaissance panafricaine.

Malgré la solennité de l’événement dont nous honorons aujourd’hui la mémoire, c’est aussi avec un message empreint d’espoir et de confiance en l’avenir que je souhaite clôturer cette cérémonie. Les jeunesses belge et congolaise sont pleines de ressources, de talent, et sont ouvertes aux autres. Elles continueront à porter ce lien qui unit nos deux peuples, dans les moments difficiles comme dans les moments de réjouissance.

Notre engagement pour les années à venir vis-à-vis de la RDC reste guidé par la ferme volonté de soutenir le processus de stabilisation et de démocratisation du pays, et l’attachement profond aux principes demandés par la population congolaise, comme le respect de l’État de droit et des principes démocratiques, l’avancement des droits humains, en particulier des femmes et des enfants, et la bonne gouvernance.

Vandaag herdenken we de gruwelijke moord op Patrice Emery Lumumba. We buigen het hoofd te zijner nagedachtenis. Voor het historische gewicht van deze man voor zijn land en zijn continent. Voor zijn enorme bijdrage aan de pan-Afrikaanse wedergeboorte.

Ondanks het plechtige karakter van het eerbetoon dat we hier vandaag brengen, wil ik deze plechtigheid ook graag afsluiten met een boodschap van hoop en vertrouwen voor de toekomst. De Belgische en Congolese jeugd loopt over van ideeën en talent, staat open voor anderen en zal deze band tussen onze twee volkeren blijven uitdragen, zowel in moeilijke tijden als in momenten van vreugde.

Ons engagement ten aanzien van de DRC in de komende jaren blijft ingegeven door onze vastbeslotenheid om het stabilisatie- en democratiseringsproces van het land te ondersteunen, en door onze sterke verbondenheid met de beginselen die het Congelese volk vraagt, zoals de eerbiediging van de rechtsstaat en de democratische beginselen, de bevordering van de mensenrechten, in het bijzonder die van vrouwen en kinderen, en een goed bestuur.

Today, we commemorate the terrible assassination of Patrice Emery Lumumba. We bow before his memory. The historical weight of this man who meant so much for his country and his continent. His major contribution to the pan-African renaissance.

Despite the solemnity of today’s event, I wish to close this ceremony with a message of hope and confidence in the future. Belgian and Congolese young people are resourceful, talented, and open. They will continue to carry this bond that unites our two peoples, in difficult times as well as in moments of joy.

Our commitment to the DRC for the coming years remains guided by the firm will to support the country's stabilization and democratization process, and a deep attachment to the desires of the Congolese people, such as respect for the rule of law and democratic principles, the advancement of human rights, especially of women and children, and good governance.

Nous posons aujourd’hui un acte de commémoration. Mais ce lundi, nous posons aussi un acte de renouvellement fort, de partenariat, entre Belges et Congolais.

Puisse ce jour nous projeter dans un avenir commun radieux.

Vandaag herdenken we. Maar we stellen ook een daad van sterke vernieuwing, van partnerschap, tussen de Belgen en de Congolezen.

Moge deze dag het begin zijn van een mooie gemeenschappelijke toekomst.

Today is a day of commemoration. But this Monday will also be a day of strong renewal and of partnership, between the Belgian and Congolese people.

May this day project us into a bright common future.

In kort bestek

In zijn toespraak van 8 juni 2022 sprak koning Filip over uitbuiting en betuigde hij spijt. Het woord 'verontschuldiging' mocht niet vallen omdat dan een juridische doos van Pandora werd geopend, met mogelijk een beroep op een miljarden-schadevergoeding.
Het is nuttig enkele feiten op een rijtje te zetten. Het Instituut voor Financiële Archeologie (IFA) en Media Expert Research System (MERS) onderzochten samen het belang en de structuur van de koloniale vennootschappen in de voormalige kolonie. Dat gebeurde door een diepgravende analyse van het Bulletin Officiel du Congo van het jaar 1958.

Er werd een relationele databank gebouwd waarin alle namen van de mandaathouders en de namen van de koloniale vennootschappen werden gestockeerd.

De resultaten geven we hier weer in telegramstijl.
• Aantal koloniale vennootschappen: 407.
• Aantal uitgeoefende bestuursmandaten: 2.970, waarvan 352 mandaten in handen van personen niet woonachtig in België.
• Aantal mandaten te situeren in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 1.838. Dat is 61,9% van het totaal aantal mandaten.
• Aantal unieke personen die de mandaten uitoefenden: 1.522.
• Mandaathouders woonachtig in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 765 (50,3%).
• Mandaathouders woonachtig in Brussel-Stad: 334.
• Mandaathouders woonachtig in Ukkel: 134.
• Aantal mandaathouders met een adelijke titel: 100.
• Aantal mandaathouders met een kasteel gelegen in België: 45.

De hoge concentratie van mandaathouders in het huidige Brusselse Hoofdstedelijk Gewest (19 gemeenten) springt in het oog. Een uitschieter is de rijke gemeente Ukkel, een waar koloniaal bastion. Binnen Brussel-Stad zijn de adressen op de Avenue Louise - dat is de corridor die het machtscentrum met Ukkel verbindt - sterk vertegenwoordigd.
De adel was prominent aanwezig in de raden van bestuur.

Het zwaartepunt van de economische activiteit in Congo lag in de provincies Katanga (met de belangrijke mijnsites) en Leopoldville (koloniale administratie, handel en diensten).

Het zou verkeerd zijn alle 1.522 mandaathouders 'koloniale uitbuiters' te noemen. Maar het is wel zeker dat velen daarvan zich hebben geleend tot beslissingen die enkel henzelf verrijkten terwijl de Congolezen hongerlonen kregen.(zie Ryckmans 194607005521, zie Walschap) Net daarom ligt de verantwoordelijkheid voor de uitbuiting niet bij de Belgische bevolking. Eens temeer zijn het de superrijken geweest die profiteerden van de kolonisatie. Hetzij via tantièmes, hetzij via rijkelijke dividenden, hetzij via beide.

Onderzoek dat geen rekening houdt met deze feitelijkheden is onvolledig en mag als gemanipuleerd worden beschouwd. Een koning spijt laten betuigen in een ronkende toespraak gaat voorbij aan de werkelijke verantwoordelijkheden.
De Congolese én de Belgische burgers hebben het recht te weten waar die verantwoordelijkheden werkelijk lagen.




REF 202206091222

Mijnheer de President,

Dames en heren,

Goedemiddag allemaal! Mbote!

Drie keer hebben we onze reis moeten uitstellen. Maar vandaag zijn we eindelijk hier bij jullie, en dat vervult ons met veel blijdschap. Het is het beste bewijs dat je nooit moet wanhopen.

Nzambe alalaka te.

De Koningin en ik zetten voor het eerst voet op Congolese bodem. Zeer hartelijk dank, mijnheer de President, voor uw uitnodiging.

We zijn zeer verheugd uw land te mogen ontdekken – en diep geraakt door uw warm onthaal.

Via u allen hier richt ik mij tot het hele Congolese volk.

Ik wil jullie de genegenheid en vriendschap overbrengen, die ik in België voor jullie voel.

Jullie, de vrouwen en mannen van dit land, zijn het hart van deze natie. Jullie waardigheid en moed in moeilijke tijden dwingen ons respect af.

Ik richt me ook in het bijzonder tot jullie, kinderen en jongeren, die de overgrote meerderheid van de bevolking van het land uitmaken. Met jullie enthousiasme en creativiteit, en gesterkt door de ervaring en wijsheid van de ouderen, zijn jullie de toekomst van het land.

De Congolese cultuur is rijk door haar verscheidenheid en haar eeuwenoude tradities. We vinden er de Congolese ziel in terug, die doordrongen is van de levenskracht die haar zo eigen is.

En dan is er uw natuurlijk erfgoed en zijn buitengewone biodiversiteit, gebed in de immense Congorivier. Ze zijn onontbeerlijk voor het behoud van het evenwicht van onze planeet.

Mijnheer de President,

62 jaar geleden sloegen onze beide landen een fundamentele bladzijde om in hun gemeenschappelijke geschiedenis. Sindsdien heeft uw land zijn rechtmatige, volwaardige plaats op het wereldtoneel ingenomen.

Vandaag wilt u een nieuw hoofdstuk in onze relaties schrijven en naar de toekomst kijken. U wordt hierin gesteund door de uitzonderlijke jeugd van het Congolese volk, dat maar al te graag zijn talenten ten nutte wil maken.

Laten we dit nieuwe hoofdstuk samen schrijven.

Zonder het verleden te vergeten, maar door ermee in het reine te komen. Zo kunnen we aan de nieuwe generatie een diepgaande en serene herinnering aan onze gemeenschappelijke geschiedenis doorgeven.

Hoewel veel Belgen destijds in Congo het beste van zichzelf hebben gegeven, oprecht van het land en zijn inwoners hielden, was het koloniale regime als zodanig gebaseerd op uitbuiting en overheersing.

Dit regime stoelde op een – op zich niet te rechtvaardigen – verhouding van ongelijkheid. Het was gekenmerkt door paternalisme, discriminatie en racisme.

En het gaf aanleiding tot wandaden en vernederingen.

Ter gelegenheid van mijn eerste reis naar Congo houd ik eraan, hier, ten overstaan van het Congolese volk en allen die er vandaag nog door lijden, opnieuw mijn diepste spijt uit te spreken voor die wonden uit het verleden.

Oprechte spijt, die ik al had betuigd in de brief die ik twee jaar geleden tot u heb gericht, mijnheer de President, voor de 60ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo.

Mijnheer de President,

U en ik zijn te jong om het Congo van voor de onafhankelijkheid te hebben gekend.

Maar voor ons beiden laat de Belgische aanwezigheid in Congo van vóór 1960 ook een erfenis na die het land verankerd heeft in zijn huidige grenzen.

Het behoud van de territoriale integriteit van Congo is een grote zorg die wij met u delen.

Vóór de onafhankelijkheid al pleitte de toekomstige premier Lumumba voor het behoud van de eenheid van de Congolese natie. Vandaag de dag blijft de instabiliteit in het oosten van het land, waar al te vaak onmenselijk geweld en straffeloosheid heersen, een grote bron van ongerustheid voor ons allen. Deze situatie kan niet blijven duren. Het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal om dit te verhelpen.

U kunt rekenen op België om, binnen de internationale instanties, elk initiatief te steunen dat gericht is op de stabiliteit en harmonieuze ontwikkeling van het Afrika van de Grote Meren. De geleidelijke hervatting van onze militaire samenwerking kadert in diezelfde logica.

Mijnheer de President,

Dames en heren,

Naast de betrekkingen van staat tot staat zijn er tussen onze twee volkeren, dankzij een bijzondere affiniteit, boeiende en diverse persoonlijke banden ontstaan. Vandaag helpen die ons om samen aan de toekomst te bouwen.

Ik ontmoet geregeld Belgen van Congolese afkomst die een aanzienlijke bijdrage leveren aan het sociale, economische en culturele leven van België.

We zijn ze daar dankbaar voor.

Ook uw soldaten vergeten we niet, die op verschillende slagvelden tijdens de twee wereldoorlogen naast de onze hebben gevochten. We hebben de plicht om hun opofferingen te blijven gedenken. Dat wilde ik vanmorgen benadrukken door de laatste Congolese veteraan van 40-45 te onderscheiden.

Op het gebied van gezondheid en onderwijs zetten onze twee landen hun voortdurende samenwerking tot vandaag nog voort.

De ontdekking van het ebolavirus is te danken aan een Congolees én een Belg, de dokters Muyembe en Piot.

Zoals de jongste top tussen de Europese Unie en de Afrikaanse Unie in februari ons eraan herinnerde, zijn wij, Europeanen en Afrikanen, geografisch nauw verbonden en onderling afhankelijk in de geglobaliseerde wereld van vandaag.

We hebben er dan ook alle belang bij om onze krachten te bundelen om samen onze vele gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan.

Dit vereist een groot gevoel van samenwerking, een volwaardig partnerschap op voet van gelijkheid en een creativiteit die tegen die taak opgewassen zijn.

De stem van de Congolezen en Afrikanen moet gehoord worden en er moet rekening mee worden gehouden bij het bespreken van alle grote hedendaagse vraagstukken.

Ik houd eraan, in dit verband, mijnheer de President, mijn waardering uit te spreken, zeker in deze moeilijke tijden voor uw land, voor uw inspanningen om Congo weer op de kaart van het continent te zetten, door de dialoog met uw buren te vernieuwen en door samen te zoeken naar globale oplossingen voor de problemen van de regio.

In 1970 al merkte Koning Boudewijn op dat ‘Congo in het hart van Afrika, België in het hart van Europa, hun problemen niet langer uitsluitend in nationale termen kunnen omschrijven’.

De toekomst van de volgende generaties, in Europa en Afrika, hangt grotendeels af van ons vermogen om, nu al, met doorzicht en overtuiging in die zin samen te werken.

De afgelopen decennia heeft de samenwerking tussen onze twee landen hoogten en laagten gekend. De afgelopen jaren had ze zelfs wat van haar bezieling verloren. Het was tijd om ze weer aan te zwengelen. Vandaag worden de fundamenten gelegd van een nieuw bilateraal partnerschap. Zo blijft Congo onze belangrijkste partner in Afrika.

Mijnheer de President,

Dames en heren,

De komende dagen hebben de Koningin en ik ook het geluk om naar Lubumbashi en Bukavu te reizen.

Zoals ook hier zullen we daar de kans krijgen om talrijke projecten te bezoeken, gedragen door vrouwen en mannen die actief zijn in het levendige maatschappelijk middenveld van dit land.

Zoveel Congolese mannen en vrouwen zetten zich voluit in, vaak anoniem, ten dienste van hun gemeenschap en de meest kwetsbaren daarin.

Vandaag brengen we hun hiervoor hulde.

Onze bewondering gaat ook in het bijzonder uit naar Dr. Denis Mukwege, Nobelprijs voor de Vrede en bekroond met de Internationale Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling, voor het werk dat hij met moed en volharding blijft doen.

Met deze reis willen we benadrukken dat België alle initiatieven zal blijven steunen die bijdragen tot het welzijn van uw land en die de Congolese bevolking meer goed bestuur, welvaart, gezondheid, veiligheid en rechtvaardigheid bieden. Want dat is hoognodig. Ons engagement ten aanzien van de DRC blijft onveranderd: wij blijven de stabilisering en de democratisering van het land, alsook de naleving van de mensenrechten, krachtig ondersteunen.

Voor de Democratische Republiek Congo liggen enorm veel kansen, ze heeft zoveel troeven: een buitengewone biodiversiteit; uw oerbossen, die zo belangrijk zijn voor de opvang van CO2; de ontelbare mineralen die in overvloed aanwezig zijn in de Congolese ondergrond. Een uitgestrekt weefsel van rivieren, dat het grootste waterkrachtnetwerk ter wereld kan worden en zo de productie van schone energie voor de hele regio mogelijk maakt; Jullie energie en gedrevenheid, het werk van jullie allemaal, zullen al die troeven omzetten in een meerwaarde ten bate van Congo.

Met vertrouwen in de toekomst is dat mijn vurigste wens, voor u, mijnheer de President, en het hele Congolese volk.

Congo heeft het Afrikaanse continent en de hele wereld zoveel te bieden!

VIVA CONGO. BONINGA KATI NA BELGIQUE NA CONGO E WUMELA!

IISHI CONGO. URAFIKI KATI YA BELGIQUE NA CONGO UNADUMU.

CONGO NZINGA. KIMPANGI YA BELGIQUE NA CONGO NZINGA

BUTUMBI KUDI CONGO. BUTUMBI KU MALANDA PANKATSHI PA BELGIQUE

NE CONGO

Leve Congo, leve de Belgisch-Congolese vriendschap!

De geschiedenis van Congo is die van de concessies, van Leopold II tot vandaag.
Dat komt neer op een georganiseerde plundering van bodemrijkdommen.

Dit is het resultaat van de exploitatie van een 'slapende' database die wij vanaf 2001 vulden. Het totaal aantal (niet enkel over Congo) klimt hierdoor naar 6.464 facts.
Voor Congo zijn er nu 1.179 feiten opgenomen, alle met één of meer bibliografische referenties bij elk feit. De focus is gericht op de koloniale periode 1885-1960.
MERS stockeert ook duizenden feiten over de Franse Revolutie en meer bepaald over de verkoop van de nationale goederen (biens nationaux) en over kloosters en abdijen.

Hieronder vindt u het integrale verslag (DOC 55 1462/003).
De expertengroep bestond uit volgende leden: Zana Etambala, Gillian Mathys, Elikia Mbokolo, Anne Wetsi Mpoma, Mgr. Jean-Louis Nahimana, Pierre-Luc Plasman, Valérie Rosoux, Martien Schotsmans, Laure Uwase en Sarah Van Beurden. Een opmerkelijke vaststelling uit de inleiding van het verslag: "De meeste experten kenden elkaar niet voordat de groep werd opgericht." Dat geeft toch te denken en het is een abnormaliteit.
De belangrijkste en tevens de zwaarste zin van het rapport vindt men in de 'Aanbevelingen', nl. "De erkenning van de kolonisatie als zijnde een misdaad. In dat geval moet ook in herstelbetalingen worden voorzien." (p. 678) Juridisch vergt zoiets een harde onderbouwing. Ook aangaande de definitie van 'kolonisatie' stellen er zich problemen. Wordt de kolonisatie geïnterpreteerd als 'een daad van gewelddadige bezetting van een grondgebied' en volgt daaruit dan dat ook het kolonialisme 'as such', én in al zijn facetten, een misdaad is ? Een heikele kwestie. Wanneer men deze stelling aanvaardt en men beschouwt het kolonialisme als een uitwas van het kapitalisme of van de burgerlijke maatschappij, dan veroordeelt men impliciet ook het kapitalisme als misdadig. En laat nu juist dàt de stelling zijn van Ernest Mandel:

Het tweede luik van de aanbeveling heeft het over de herstelbetalingen. Want wie A zegt, moet B zeggen. Hier luidt onze vraag: 'Wie moet die herstelbetalingen ophoesten?' De Belgische staat en dus per definitie de belastingbetaler? Of moeten de betalingen komen van de nakomelingen van de beneficiënten van het gewin ?
Het is wellicht aangewezen de belangrijke actoren op een rij te zetten.
Tijdens de koloniale periode (dus vanaf 1908) werd de wetgevende bevoegdheid over Belgisch Congo uitgeoefend door de Belgische uitvoerende macht, bij monde van de minister van koloniën. Vanuit democratisch oogpunt is dat nonsens.
De Force Publique, een mix van militaire en politionele macht, onderhield de bezetting en monopoliseerde het repressieve geweld.
De religie, belichaamd door de talrijke missies, zorgde - wegens haar vermeend direct contact met de godheid- voor angst maar ook voor relatieve rust en primair onderwijs.
Van de administratie en het justitie-apparaat werd verwacht dat ze orde deden heersen.
Tenslotte waren er de economische actoren, de koloniale vennootschappen, die rekenden op de steun van alle andere actoren om hun finaliteit - winstmaximalisatie - te bereiken.
De bevolking van Belgisch Congo moeten we beschouwen als een onmondige en dienende massa die instrumenteel was voor de belangen van de kolonisator, in welke gedaante die zich ook presenteerde. Die 'zwarten' of 'negers', zoals men hen toen zonder complexen noemde, vertonen op alle vlakken gelijkenissen met het onmondige Belgische proletariaat dat een jarenlange strijd voerde voor algemeen stemrecht. Zowel aan de enen als aan de anderen werd elke vorm van inspraak of medezeggenschap ontzegd.
Welnu, ik ben ervan overtuigd dat de Belgische bevolking niet wenst op te draaien voor herstelbetalingen waar geen schuld tegenover staat. In die optiek wordt het belangrijk de schuldigen van de misdaad van de kolonisatie op te sporen, aan te duiden en te straffen. Wie enige voeling heeft met de burgerlijke maatschappij en haar machtsbastions weet dat het zover nooit zal komen. Wat wel als een paal boven water staat: de conclusies van het expertenrapport zullen anders gelezen worden aan de ene en aan de andere kant van de taalgrens. In Matonge, Kinshasa of Lubumbashi zal dan nog een andere lezing gebeuren. Of de modale noodlijdende Congolees er beter van wordt, is een retorische vraag. Niet dus.

Kritiek Lucas Tessens:
1) De Leopoldistische periode wordt overmatig belicht, ten koste van de daaropvolgende periodes. Zo ontstaat een risico van scheeftrekking in de beeldvorming van het kolonialisme.
2) Het rapport is een opeenstapeling van gerecycleerde teksten.
3) De (beoogde?) multidisciplinaire insteek komt niet tot zijn recht.
4) De koloniale economie wordt afgehaspeld op nauwelijks 23 pagina's: 'Arbeid en kapitaal: enkele aspecten van de koloniale economie.' (Gillian Mathys). Dat is ruim onvoldoende omdat het kolonialisme in essentie een economische en kapitalistische aangelegenheid is. De echte belangengroepen en 'key persons' blijven buiten schot.
5) Het rapport werd in overgrote mate geschreven door Gillian Mathys - en daarvoor alle lof - en er is dus een onevenwicht in de geleverde inspanningen van het team.
6) De problematiek van de concessies wordt nauwelijks in kaart gebracht. Overigens is kaartmateriaal grotendeels afwezig.
7) De bibliografische referenties vertonen gaten. Dat is onvermijdelijk maar een aantal belangrijke werken (van Marchal - alias Delathuy) ontbreken gewoonweg.
8) De methodologische paragraaf is ondermaats. Hier hadden we inzicht verwacht in de taakverdeling binnen de expertengroep. Ook komt het woord 'eindredactie' niet voor in de tekst.
9) De experten excuseren zich meermaals voor lacunes in het rapport, zogenaamd te wijten aan de Corona-crisis. Dat is een mager excuus in een digitale wereld en bijgevolg ongeloofwaardig.
10) Dat de rol van het onderwijs en van de katholieke kerk haast onbelicht bleef legt een zware hypotheek op het rapport. Van pagina 16 citeren we: "Helaas is omwille van tijdsgebrek en door de vrij beperkte reacties van de Belgische universiteiten geen diepgaande analyse van de plaats van het Belgische koloniale verleden in het hoger onderwijs opgenomen in dit rapport." Is dat een eufemisme om te zeggen dat de Belgische universiteiten het rapport hebben geboycot?

afmetingen (HxB):77 x 66 mm
Kleuren: koper, donkerblauw, zwart
Gemerkt: Drago
Drago rubber houder inbegrepen.

Chronologie des principaux événements historiques de la R.D.C.
Chronologie des principaux événements historiques de la R.D.C.

A. Les Royaumes (du 5è au 18è siècle)

Avant l’arrivée des Européens, la Région est occupée par des populations d’origine bantoue et des Pygmées.
Les bantous sont organisés en royaumes dont les principaux sont : le royaume Kongo (15è siècle), le Royaume Luba 15ème siècle, le royaume Lunda (16è siècle), Kazembe (18è), les royaumes Kuba, Yaka, Teke, et des chefferies indépendantes chez les Mangbetu, Azandé, Mongo…

B. Les Explorations (19è siècle)

Plusieurs siècles après la découverte de l'embouchure du Fleuve Congo en 1482 par Diego Cao, le 19è siècle a permis à d'autres explorateurs de révéler au monde extérieur certaines potentialités du bassin du Congo.
Il s'agit de l'Anglais Tuckey qui remonta en 1816 le fleuve Congo jusqu'aux chutes de Yelala et inaugura ainsi la période des explorations scientifiques du 19è siècle en Afrique Centrale. Ce fut ensuite le tour du journaliste et voyageur Anglo-américain Henry Morton Stanley qui retrouva à Ujiji sur la rive du Lac Tanganyika en Tanzanie, le missionnaire et voyageur Ecossais David Livingstone le 27 octobre 1871.
C'est ainsi que, attiré par les potentialités du Congo, le Roi des Belges Léopold II créa en octobre 1882, l'Association Internationale du Congo (AIC), avec laquelle il va lancer plusieurs expéditions d’exploration et finalement créer l’Etat Indépendant du Congo (EIC) ; qui fût consacré lors de la Conférence de Berlin, organisée en 1885, en tant que propriété personnelle du Roi Léopold II.

C. Période Coloniale (de 1908 au 29 juin 1960)

La période de la colonisation débute en 1908, avec l'annexion de l'EIC, à la Belgique, qui devient le Congo Belge, période qui dura jusqu’au 30 juin 1960.
La fin de la domination belge au Congo a été précipitée par plusieurs événements externes et internes, comme la participation des soldats de la Force publique aux conflits mondiaux de 14-18 et 40-45, l’alphabétisation de la population et l’avènement d’une classe moyenne congolaise, la création de nombreux partis politiques en 1958. Ensuite, l’éclatement de troubles et émeutes à caractère revendicatif en 1959,...), sans compter à l’extérieur l’influence de la Conférence panafricaine d'Accra en 1958, le discours de Brazzaville du Général de Gaulle, ...).
Sur le plan économique, la colonie a connu un essor certain, (création de plusieurs sociétés tant étatiques que privées dans les domaines du transport, de l'agriculture et des mines), période marquée aussi, par une crise de chômage à la veille de l’indépendance.
Sur le plan socioculturel, deux faits marquants méritent d'être signalés : la création en 1954 de l'Université Lovanium de Léopoldville, l'actuelle Université de Kinshasa, la première du Congo et de l'Afrique Centrale, ainsi que celle de l'Université Officielle du Congo à Elisabethville, l'actuelle Université de Lubumbashi.
Sur le plan religieux, les églises chrétiennes traditionnelles, à savoir l'Eglise Catholique et l'Eglise Protestante, rivalisent d'ardeur pour leur implantation maximale sur l'ensemble du Congo Belge.
Un autre événement mérite d'être signalé. Il s'agit de la naissance le 06 avril 1921 à Nkamba dans la Province du Bas-Congo du mouvement religieux de Simon Kimbangu, devenu en 1959 l'Eglise du Christ sur la Terre par le Prophète Simon Kimbangu (EJCSK).

D. Période Postcoloniale (du 30 juin 1960 à nos jours)

Cette période qui s'ouvre avec l'indépendance du Congo en 1960 se subdivise en trois sous-périodes :
• La Première République (de 1960 à 1965)

• La Deuxième République (de 1965 à 1997)

• La Troisième République (de 1997 à nos jours)

1. La Première République

L'indépendance du Congo a été obtenue le 30 juin 1960, après quatre années d'effervescence nationaliste. Le Congo belge accède à l'indépendance sous le nom de République du Congo, dite "Congo Kinshasa". Joseph Kasa-Vubu est le Premier Président de la République et Patrice Emery Lumumba le premier Premier Ministre.
Quelques temps après la proclamation de l'indépendance,le 30 juin 1960, le Katanga avec Moïse Tshombe fait sécession. Entre 1961 et 1965, plusieurs troubles éclatent, marqués notamment par l'assassinat de Patrice Emery Lumumba en 1961, l'intervention des Casques bleus de l'ONU (1961-1963), qui réduisent la sécession du Katanga, et celle des parachutistes belges (1964), pour mâter une rébellion d'obédience Lumumbiste.

2. La Deuxième République

Quelques dates méritent d'être retenues au cours de cette longue période de 32 ans.
Le 24 novembre 1965 : Accession de Mobutu Sese Seko à la Présidence de la République, à la suite d'un coup d'Etat.

En 1970: L'autoritarisme se renforce, avec l'instauration d'un régime de parti unique (Mouvement Populaire de la Révolution, M.P.R.).

En 1971 : La République du Congo prend le nom de Zaïre. De 1977 à 1978 : Mobutu fait appel à la France et au Maroc pour contenir de nouvelles rébellions (Kolwezi).

A partir de 1990 : Confronté à une opposition croissante et farouche, Mobutu est acculé à certaines concessions (ouverture au multipartisme, mise en place d'un pouvoir de transition) mais refuse la démocratisation complète des institutions.

En 1994 : La crise politique se double du problème de l'afflux massif des réfugiés rwandais.

3. La Troisième République

Cette période commence avec la fin de la guerre de Libération menée par Mzee Laurent Désiré KABILA.
En 1997: Les troupes rebelles, progressant d'Est à l'Ouest, prennent le contrôle du pays et contraignent Mobutu à abandonner le pouvoir.

Le 17 mai 1997: Laurent Désiré Kabila prend le pouvoir et rebaptise le Zaïre en République Démocratique du Congo.

Le 02 août 1998 : Début de l'agression de la République Démocratique du Congo par le Rwanda, l'Ouganda et le Burundi.

Le 16 janvier 2001 : Assassinat de Laurent Désiré Kabila.

Le 26 janvier 2001 : Avènement à la Magistrature Suprême de Joseph Kabila Kabange, qui devient Président de la République démocratique du Congo.

Le 02 avril 2003 : Adoption de l’Acte Final du Dialogue Inter-Congolais (DIC). Le Dialogue Inter-Congolais est une rencontre des protagonistes de la crise politique consécutive à la guerre qui a déchiré la RDC depuis 1998. Il constitue la matérialisation d’un des points clés de l’Accord de cessez-le -feu conclu à Lusaka, en Zambie, les 10 et 11 juillet 1999 entre les gouvernements de la RDC, de l’Ouganda et du Rwanda, et signé en août de la même année par les groupes des rebelles congolais soutenus par ces deux derniers pays.

En adoptant l’Acte Final, les parties au DIC acceptent comme exécutoires les instruments énumérés ci-dessous, convenus à l’issue des négociations politiques et devant régir la transition en RDC.

Il s’agit :
a) des trente-six résolutions sur le Programme d'action du gouvernement, dûment adoptées par la plénière du DIC;
b) de l’Accord Global et Inclusif sur la transition en RDC ainsi que du mémorandum additionnel sur l’armée et la sécurité, signés respectivement le 17 décembre 2002 et le 06 mars 2003 à Pretoria et endossés à Sun City le 1er avril 2003;
c) de la Constitution de la transition adoptée à Sun City en République Sud-africaine le 1er avril 2003.
Le 04 avril 2003 : Promulgation de la Constitution de la Transition par le Président Joseph Kabila.
Le 07 avril 2003 : Prestation de serment de Joseph Kabila, en qualité de Président de la République Démocratique du Congo pour la période de la transition.
Le 18 décembre 2005 : Référendum sur la nouvelle Constitution. Taux de participation: 84,31%.
Le 18 février 2006 : Promulgation de la Constitution de la 3ième République.
Le 31 juillet 2006 : premier tour des premières élections présidentielle et législative par suffrage universel.
Le 29 octobre 2006 : deuxième tour des élections présidentielle par chiffrage universelle.
Le 15 novembre 2006 : La Commission électorale indépendante proclame l'élection Joseph Kabila Kabange à la majorité absolue comme premier président de la 3ième République.
Le 06 décembre 2006 : prestation de serment du Président Joseph Kabila Kabange.
Le 29 octobre 2006 : installation du Parlement.
Le 29 octobre 2006 : installation du Sénat.
Le 29 octobre 2006 : installation de la Chambre Basse.
4. L’élection de Félix-Antoine Tshisekedi Tshilombo

A l’issue des élections présidentielles et législatives du 30 décembre 2018, Félix-Antoine Tshisekedi Tshilombo, fils de l’Ancien Premier ministre de la Transition et président de l’UDPS (Union pour la démocratie et le Progrès social), Etienne Tshisekedi wa Mulumba, est élu et devient le 5ème président de la République démocratique du Congo.

Cette élection marque pour la première fois dans l’histoire de la République démocratique du Congo, l’avènement pacifique d’un nouveau chef de l’Etat à la tête du pays.

(consulté 20210904)

Dans République démocratique du Congo24 juin 2021AFP1574 Vues
RDC: expiration des contrats pétroliers d’un milliardaire israélien

Des organisations anti-corruption congolaises et internationales ont salué mercredi l’expiration des permis de recherche accordés au milliardaire israélien Dan Gertler en 2010 sur deux blocs pétroliers de l’est de la République démocratique du Congo. Le collectif anti-corruption « Le Congo n’est pas à vendre (CNPAV) » note avec « satisfaction l’expiration des permis de recherche pour les blocs 1 et 2 du Graben Albertine, qui avaient été octroyés en 2011 de manière opaque à des sociétés affiliées à Dan Gertler ».

Dans une lettre du 16 juin dont l’AFP a pu vérifier l’authenticité, le ministère des Hydrocarbures a informé l’empire Dan Gertler de sa décision mettant fin au contrat de partage de production entre la RDC et l’association Caprilcat Ltd ainsi que Foxwhelp Ltd sur les deux blocs pétroliers.

De droit congolais, ces deux sociétés sont affiliées à Dan Gertler.

Le ministère a également enjoint aux deux entreprises de transmettre au gouvernement tous les résultats d’exploration réalisée sur les deux blocs pétroliers.

En réponse, l’avocat de M. Gertler a mis en cause cette décision, évoquant une décision de la justice (Conseil d’état) l’autorisant à poursuivre ses activités.

Me Guillaume Muyembe a estimé dans une lettre du 18 juin, consultée par l’AFP, que la décision du ministre « porte un grave et grand préjudice » à M. Gertler, se réservant « toute la latitude de saisir le juge arbitral pour que justice lui soit rendue ».

Ce contrat de partage de production entre la RDC et le milliardaire remonte à mai 2010, sous le régime de l’ex-président Joseph Kabila, proche l’homme d’affaires israélien.

En cas d’éventuelle redistribution desdits blocs pétroliers, « Le Congo n’est pas à vendre » a invité le gouvernement au strict respect de la loi qui exige un appel d’offre transparent « en vue d’éviter de commettre les mêmes erreurs que le régime précédent ».

Le collectif accuse M. Gertler de bénéficier d’autres actifs importants, notamment dans le secteur minier de la RDC.

Dans un rapport publié le 13 mai, le CNPAV avait estimé à près de 4 milliards de dollars de perte enregistrée par la RDC, à cause des contrats miniers et pétroliers douteux conclus avec M. Gertler.

Twan Huys onderzoekt wat er schuil gaat achter de handel in grondstoffen.

De particuliere mijnbouw in Kolwezi en omstreken wordt bedreven door kinderen en vrouwen en is illegaal.
Blijkbaar koopt het Zwitserse Glencore (HQ in Zug) via stromannen de kobaltproductie van de kinderen.

Kobalt is een onmisbare grondstof in de aanmaak van oplaadbare batterijen.

Glencore slaat een bijzonder mal figuur door geen interview toe te staan.

De Kabila-clan wordt even vernoemd maar die piste wordt niet uitgediept.

Dokter Mukwege - Nobelprijs voor de Vrede 2018 - wijdt de oorlog in Oost-Congo aan de grondstoffenbelangen die in het geding zijn.

Wikipedia wijdt een uitgebreid artikel aan Dan Gertler

klik en bekijk de foto's

Concessions, Violence, and Indirect Rule: Evidence from the Congo Free State
Sara Lowes & Eduardo Montero
Twitter
LinkedIn
Email
WORKING PAPER 27893
DOI 10.3386/w27893
ISSUE DATE October 2020
All colonial powers granted concessions to private companies to extract natural resources during the colonial era. Within Africa, these concessions were characterized by indirect rule and violence. We use the arbitrarily defined borders of rubber concessions granted in the north of the Congo Free State to examine the causal effects of this form of economic organization on development. We find that historical exposure to the concessions causes significantly worse education, wealth, and health outcomes. To examine mechanisms, we collect survey and experimental data from individuals near a former concession boundary. We find that village chiefs inside the former concessions provide fewer public goods, are less likely to be elected, and are more likely to be hereditary. However, individuals within the concessions are more trusting, more cohesive, and more supportive of sharing income. The results are relevant for the many places that were designated as concessions to private companies during the colonial era.

src= https://www.nber.org/papers/w27893 (20210523)