WAAROM HET EU-MERCOSUR HANDELSVERDRAG SLECHT IS VOOR MENS, NATUUR EN KLIMAAT

https://lh3.googleusercontent.com/a/ACg8ocJIuJxhI2GL4TqBrToFhjNdABXY6sB0Dz_dwoISxZiZ=s96-c
Sigrid Deters
21 februari 2023

EU-Mercosur handelsverdrag is een vrijhandelsverdrag dat de handel in onder andere vlees, soja (voor veevoer) en landbouwgif stimuleert, producten die de natuur- en klimaatcrisis verergeren. Het verdrag heeft ook gevolgen voor inheemse groepen in Zuid-Amerika en Nederlandse boeren. Zo staat het verdrag de omschakeling naar natuurvriendelijke landbouw in Europa in de weg. Roep de minister van Handel daarom op om dit verdrag niet te tekenen! Deze deal zet een streep door de toekomst.


Stop het EU-mercosur handelsverdrag
DOE MEEWat houdt het EU-Mercosur handelsverdrag precies in?
Deze handelsdeal is een bindende afspraak voor verregaande samenwerking, met name op economisch gebied, tussen de Europese Unie en de MERCOSUR landen: Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Het belangrijkste uitgangspunt van het verdrag is om goedkope producten op elkaars markt toe te laten. Terwijl de handel tussen beide machtsblokken al heel groot is, wordt de handelsrelatie door deze deal nog verder versterkt.

Vooral grote multinationals, zoals het grootste vleesbedrijf ter wereld, het Braziliaanse JBS of gifgiganten als Bayer en BASF worden beter van deze handelsdeal en dat gaat ten koste van mens, dier, natuur en klimaat.

*Mercosur (of Mercosul) is een afkorting voor: Mercado Común del Sur (of Sul in het Portugees) oftewel de Zuidelijke Gemeenschappelijke Markt, een vrijhandelszone tussen Brazilië, Argentinie, Uruguay, Paraguay en Venezuela. Venezuela is hier geen onderdeel van de Handelsdeal.

De handel in vlees, veevoer en landbouwgif verergert de klimaatcrisis
De producten die door deze deal meer verhandeld zullen worden, verergeren de natuur- en de klimaatcrisis. Vanuit Zuid-Amerika komen vooral producten zoals vlees, soja en andere voedselgewassen zoals suikerriet en maïs voor het maken van o.a. veevoer en biobrandstoffen naar Europa.

Ook bepaalde mijnbouwproducten komen deze kant op. Dit is een probleem, omdat de grootschalige rundvleesproductie en veevoerproductie en mijnbouw juist de grootste bedreigingen vormen voor het Amazonewoud en andere Latijns Amerikaanse natuurgebieden.


© Victor Moriyama / Amazônia em Chamas
Vanuit Europa zal meer landbouwgif, pesticiden en andere chemicaliën naar de Mercosurlanden gaan. Sommige van die gifmiddelen zijn in Europa inmiddels zelfs verboden, omdat ze te vervuilend zijn, maar met deze deal mogen meer van die middelen wel naar Zuid-Amerika gaan. Ook zullen meer auto’s die rijden op fossiele brandstoffen en auto-onderdelen naar de Mercosurlanden gaan, terwijl we daar juist van af moeten.

EU-Mercosur handelsverdrag is slecht nieuws voor mensen
Het EU-Mercosur handelsverdrag is niet alleen slecht voor de natuur en het klimaat, maar ook voor Nederlandse boeren, arbeiders en Inheemse groepen in Zuid-Amerika. Veel mensen zijn tegen deze deal, aan beide kanten van de Atlantische oceaan.

Onlangs riepen Latijns-Amerikaanse vertegenwoordigers van Inheemse groepen, kleine boeren en mensenrechtenorganisaties tijdens hun bezoek aan Nederland de beleidsmakers op om deze handelsdeal niet te sluiten. Deze groepen komen nu al in het gedrang door de oprukkende vlees- en agro-giganten in hun landen, die de lokale bevolking vaak met geweld van hun land verjagen.

Zij zijn de grote verliezers van deze handelsdeal, terwijl we deze mensen keihard nodig hebben! Inheemse groepen zijn immers de beste bosbeschermers en de kleine lokale boeren zijn de belangrijkste voedselproducenten in hun eigen landen.


Jaguar in moerasland Pantanal © Carlos Eduardo Fragoso / Greenpeace
Ook Nederlandse en Europese boeren spreken zich uit tegen de deal, omdat zij vrezen voor valse concurrentie. Deze Nederlandse boeren moeten vergroenen, omdat de huidige industriële landbouw de natuur kapot maakt. Zij vinden het onbegrijpelijk dat landbouwproducten die tegen veel lagere standaarden worden gemaakt, met deze deal nog goedkoper deze kant op mogen komen. Daarmee stimuleert de deal niet alleen natuurverwoesting in de Latijns-Amerikaanse landen, het staat ook een noodzakelijke omslag naar ecologische landbouw in de EU in de weg.

Samen met mensenrechtenorganisaties en vakbonden werken wij samen in de Handel Anders-coalitie. In dit informatieboekje over de EU-Mercosur deal hebben we onze bezwaren opgetekend. Gelukkig heeft onze boodschap ook de politiek bereikt, want in de Tweede Kamer heeft een meerderheid ook al tegen de handelsdeal gestemd.

Winsten van grote vervuilende bedrijven centraal
De grootste winnaars van deze handelsdeal zijn hele grote internationale bedrijven. Denk aan de grootste vleesgigant ter wereld, het Braziliaanse JBS en megabedrijven als Bayer (landbouwgif) en Duitse autofabrikanten.

Sommige politici van de Europese Unie willen deze grote industriële belangen behartigen. Andere politieke leiders denken dat zij via dit handelsverdrag meer invloed kunnen uitoefenen op de Latijns-Amerikaanse landen en er op die manier voor kunnen zorgen dat de bossen en andere natuur beter wordt beschermd en mensenrechten beter worden nageleefd.

Zij stimuleren de handel in producten die inherent slecht zijn voor natuur en klimaat, onder het mom van ‘vergroening’. Dit is een van de vele handelsmythes die door voorstanders worden gebruikt om de deal voor elkaar te krijgen.

Even voor de helderheid: deze handelsdeal is nooit bedoeld om de wereld beter te maken, blijkt uit gelekte teksten die onze collega’s in Duitsland in handen kregen. Klimaat, milieu en mensenrechten zijn namelijk GEEN essentiële elementen in het verdrag en daarom wegen zij ook niet zo hard als de handelsafspraken. Kortom; de deal is goed voor de winsten van enkele agrogiganten en autobedrijven, ten koste van klimaat, natuur en de gewone man of vrouw.

Wanneer wordt er besloten of het handelsverdrag wordt getekend?
Het is onzeker wanneer de handelsdeal wordt ondertekend. Hij ligt nogal gevoelig en er zijn veel mensen tegen de deal, zeker toen in Brazilie president Bolsonaro aan de macht was. Onder zijn bewind stegen de ontbossingscijfers in schrikbarend tempo. Keer op keer werd het voorleggen van de deal aan alle Europese lidstaten uitgesteld.

Op dit moment is in Brazilië een nieuwe president aan de macht, Lula, die zegt dat hij het Amazonewoud beter wil gaan beschermen. Onder het mom: Lula redt het Amazonewoud wel, en dus kan handel in ontbossingsproducten weer, maken de Europese leiders nu vaart met de handelsdeal.

Er wordt druk gesproken over hoe de tekortkomingen van het huidige verdrag gefixt kunnen worden met wat extra bijzinnen en inlegvellen. Er gaan geruchten dat de EU-Mercosurdeal deze zomer, tijdens een EU-Latijns-Amerikaanse top, getekend moet worden.

Hoe groot is de kans dat deze handelsdeal daadwerkelijk getekend gaat worden?
De weerstand tegen dit handelsverdrag is groot. Zo heeft de Tweede Kamer in 2020 al de minister van Handel opgeroepen om de handelsdeal niet te tekenen. De minister van Handel, Liesje Schreinemacher, heeft hierop nog niet officieel gereageerd. Wel liet zij tijdens haar recente bezoek aan Brazilië weten dat zij juist voor de deal is. Daarmee gaat zij voorbij aan de oproep van de Kamer!

De Oostenrijkse regering heeft zich wel al uitgesproken tegen de deal. En dat biedt hoop. Aangezien het EU-Mercosurverdrag is opgezet als een alomvattend associatieverdrag, moeten álle lidstaten van de Europese Unie het ondertekenen. Eén tegenstander kan de deal tegenhouden. Het is essentieel dat de minister van Handel niet haar eigen wil doordrukt, maar luistert naar de oproep van de Kamer en daarmee naar de inwoners van Nederland: Stop deze handelsdeal die een streep trekt door de toekomst.