Materie, macht en minne. Verzamelde opstellen.

Pb, 254 pp. In 1971 reeds sprak VB zich uit tegen de ATOMISERING van de wetenschapsbeoefening (en dus van mensen) en had hij vragen bij de gevolgen van de democratisering: professoren als afleveraars van diploma's en studenten als diplomajagers. Het diploma krijgt een anders dan academisch karakter. Studenten worden later employés van een bestel waaraan zij niets schijnen te kunnen veranderen. (p. 81-82) Tegenover de steeds diepergaande specialisatie van de studieopleiding (die hij niet afwijst) stelt hij een correctie voor: de universalisering van iedere wetenschap en iedere beroepsopleiding in een wijsgerige en politieke richting. Daaruit moet dan een bewustzijnsontwikkeling groeien. Wetenschappelijkheid en maatschappelijkheid moeten integreren. (p. 85) Op p. 92 wijst VB er met aandrang op dat Marx ook de kapitalisten zelf bestempelde als de gevangenen van het systeem dat hen boven het hoofd groeit. Marx kan verweten worden dat hij in de kritische analyse bleef steken en weinig aandacht besteedde aan alternatieve eigendomsstructuren en de manier om die te organiseren; dat hij geen staatssocialisme nastreefde staat vast. Dan blijft de vaststelling dat enkelen steeds velen willen domineren en uitbuiten. Vandaag vormen de behoeftigen niet de meerderheid in de westerse maatschappijen, vroeger wel. (p. 96) Vandaag stelt zich het probleem van de illusie van de vrijheid, het opgedrongen consumptiepatroon. In het neokapitalisme is het middel (produktie) doel geworden en dus moet de consumptie gemanipuleerd worden.