Het labyrint van het verleden. Natie, vrijheid en geweld in de Belgische geschiedschrijving (1787-1850)

Pb, in-8, 188 pp., illustraties in ZW, bibliografie. Ambitieus was het doel wel dat de Antwerpse geschiedschrijver Jan Des Roches zich op het einde van de achttiende eeuw stelde. Aangespoord door de ontwikkeling van de Belgische natie zocht hij in het verleden een nationale oorsprong, richting en zin. Over die tocht van Des Roches en zijn collega's gaat dit boek, waarin de eenheid van de natie, haar vrijheid en de gewelddadigheid van haar verleden een hoofdrol opeisen. De drie topoi vormden een intieme eenheid: de Belgische natie, zo luidde het in het boek van de natie, had door de tumultueuze geschiedenis heen haar vrijheidsliefde en eenheid van karakter steeds weer weten te bewaren. Na de Belgische Revolutie klonk het dat zij in 1830 - een laatste gewelddadige oprisping - die vrijheid definitief had gevestigd. De zin en de finaliteit van de geschiedenis waren één. Die mening deelden in elk geval de talloze historisch geïnteresseerden die na de Onafhankelijkheid - in een sfeer van romantische hoogdravendheid - een brede en diepgaande interesse in het nationaal verleden betoonden. Toch stuitte hun eenheidsstreven op de 'provinciale' verdeeldheid van het verleden, in hun zoektocht naar de nationale vrijheidsdrang ontdekten zij ook een verdrukt en trouweloos verleden. De tijd leek ook voor de Belgische historici sinds 1789 van zijn ankers losgeslagen. De toegang tot het verleden was versperd, de romantici vereerden een land dat nooit uit de doden kon worden gewekt. Een 'veld van eer', maar toch ook 'een 'ondoordringbaar labyrint'.