Britten mogelijk aangeklaagd voor koloniaal geweld in Kenia

LONDEN, ZA 6 OKT 2012 - Drie Kenianen kunnen een proces beginnen tegen de Britse regering voor wreedheden die Britse militairen in de jaren '50 hebben begaan. Dat heeft het Britse Hooggerechtshof vrijdag bepaald.


De uitspraak van het Hooggerechtshof volgde op een drie jaar durende juridische strijd. De drie Kenianen willen compensatie voor de gruwelijkheden die ze hebben ondergaan. Tijdens de zogenoemde Mau Mau-opstand (1952-1960) zijn volgens schattingen ongeveer 20.000 Kenianen om het leven gebracht. Aan de zijde van de Britse overheersers vielen 95 doden, van wie 32 burgers. Kenia werd in 1963 onafhankelijk van Groot-Brittannië.

Een van Kenianen die ruim zestig jaar later genoegdoening wensen is Wambugu Wa Nyingi. De man zat destijds negen jaar vast, werd dagelijks geslagen en moest van de Britse kolonisten dwangarbeid verrichten. Paulo Muoka Nzili, een andere betrokkene in de zaak tegen de Britse staat, werd gecastreerd. Jane Muthoni Mara werd op gruwelijke wijze seksueel misbruikt, een vierde klager is inmiddels overleden.

Onafhankelijke Britse wetenschappers gaan ervan uit dat honderdduizenden en mogelijk 1,5 miljoen Kenianen zonder vorm van proces werden vastgezet in concentratiekampen. Het ging vooral om leden van het Kikuyu-volk. De Mau Mau-verzetsbeweging ontstond eind jaren '40 van de vorige eeuw. De Kikuyu's accepteerden het niet langer dat hun landbouwgronden in Centraal-Kenia werden ingepikt door blanke boeren.

Groot-Brittannië heeft jarenlang geprobeerd om een rechtszaak en eventuele schadeclaims tegen te houden. De regering in Londen zei eerst dat de verantwoordelijkheid voor de gruweldaden inmiddels bij Kenia lag. Later werd gezegd dat de misdaden verjaard zijn. Advocaten van het trio spraken van een historisch vonnis. De uitspraak baant volgens hen de weg voor meer claims van Kenianen die zijn onderworpen aan vergelijkbare wreedheden.

De vier klagers verkregen in 2011 al het recht een zaak aan te spannen tegen de Britse regering. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegde toe om 8.800 dossiers openbaar te maken uit 37 koloniën. Er kwamen rapporten aan het licht over het martelen en vermoorden van 1.000 Keniaanse rebellen. Er zijn 1.200 dossiers openbaar gemaakt. De overige volgen waarschijnlijk in 2013.

Ambtenaren vernietigden in de jaren '60 in opdracht van de minister van Koloniën Ian Macleod duizenden uiterst gevoelige documenten over misdaden van Britse soldaten tijdens de laatste jaren van de Britse koloniale overheersing in onder andere Kenia. De ambtenaar in Kenia kreeg het bevel belastende documenten te verbranden of in zee te gooien in 'diep water zonder stroming'.