8 juni 2022: de toespraak van koning Filip in Kinshasa (vertaling): 'oprechte en diepste spijt'

Mijnheer de President,

Dames en heren,

Goedemiddag allemaal! Mbote!

Drie keer hebben we onze reis moeten uitstellen. Maar vandaag zijn we eindelijk hier bij jullie, en dat vervult ons met veel blijdschap. Het is het beste bewijs dat je nooit moet wanhopen.

Nzambe alalaka te.

De Koningin en ik zetten voor het eerst voet op Congolese bodem. Zeer hartelijk dank, mijnheer de President, voor uw uitnodiging.

We zijn zeer verheugd uw land te mogen ontdekken – en diep geraakt door uw warm onthaal.

Via u allen hier richt ik mij tot het hele Congolese volk.

Ik wil jullie de genegenheid en vriendschap overbrengen, die ik in België voor jullie voel.

Jullie, de vrouwen en mannen van dit land, zijn het hart van deze natie. Jullie waardigheid en moed in moeilijke tijden dwingen ons respect af.

Ik richt me ook in het bijzonder tot jullie, kinderen en jongeren, die de overgrote meerderheid van de bevolking van het land uitmaken. Met jullie enthousiasme en creativiteit, en gesterkt door de ervaring en wijsheid van de ouderen, zijn jullie de toekomst van het land.

De Congolese cultuur is rijk door haar verscheidenheid en haar eeuwenoude tradities. We vinden er de Congolese ziel in terug, die doordrongen is van de levenskracht die haar zo eigen is.

En dan is er uw natuurlijk erfgoed en zijn buitengewone biodiversiteit, gebed in de immense Congorivier. Ze zijn onontbeerlijk voor het behoud van het evenwicht van onze planeet.

Mijnheer de President,

62 jaar geleden sloegen onze beide landen een fundamentele bladzijde om in hun gemeenschappelijke geschiedenis. Sindsdien heeft uw land zijn rechtmatige, volwaardige plaats op het wereldtoneel ingenomen.

Vandaag wilt u een nieuw hoofdstuk in onze relaties schrijven en naar de toekomst kijken. U wordt hierin gesteund door de uitzonderlijke jeugd van het Congolese volk, dat maar al te graag zijn talenten ten nutte wil maken.

Laten we dit nieuwe hoofdstuk samen schrijven.

Zonder het verleden te vergeten, maar door ermee in het reine te komen. Zo kunnen we aan de nieuwe generatie een diepgaande en serene herinnering aan onze gemeenschappelijke geschiedenis doorgeven.

Hoewel veel Belgen destijds in Congo het beste van zichzelf hebben gegeven, oprecht van het land en zijn inwoners hielden, was het koloniale regime als zodanig gebaseerd op uitbuiting en overheersing.

Dit regime stoelde op een – op zich niet te rechtvaardigen – verhouding van ongelijkheid. Het was gekenmerkt door paternalisme, discriminatie en racisme.

En het gaf aanleiding tot wandaden en vernederingen.

Ter gelegenheid van mijn eerste reis naar Congo houd ik eraan, hier, ten overstaan van het Congolese volk en allen die er vandaag nog door lijden, opnieuw mijn diepste spijt uit te spreken voor die wonden uit het verleden.

Oprechte spijt, die ik al had betuigd in de brief die ik twee jaar geleden tot u heb gericht, mijnheer de President, voor de 60ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo.

Mijnheer de President,

U en ik zijn te jong om het Congo van voor de onafhankelijkheid te hebben gekend.

Maar voor ons beiden laat de Belgische aanwezigheid in Congo van vóór 1960 ook een erfenis na die het land verankerd heeft in zijn huidige grenzen.

Het behoud van de territoriale integriteit van Congo is een grote zorg die wij met u delen.

Vóór de onafhankelijkheid al pleitte de toekomstige premier Lumumba voor het behoud van de eenheid van de Congolese natie. Vandaag de dag blijft de instabiliteit in het oosten van het land, waar al te vaak onmenselijk geweld en straffeloosheid heersen, een grote bron van ongerustheid voor ons allen. Deze situatie kan niet blijven duren. Het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal om dit te verhelpen.

U kunt rekenen op België om, binnen de internationale instanties, elk initiatief te steunen dat gericht is op de stabiliteit en harmonieuze ontwikkeling van het Afrika van de Grote Meren. De geleidelijke hervatting van onze militaire samenwerking kadert in diezelfde logica.

Mijnheer de President,

Dames en heren,

Naast de betrekkingen van staat tot staat zijn er tussen onze twee volkeren, dankzij een bijzondere affiniteit, boeiende en diverse persoonlijke banden ontstaan. Vandaag helpen die ons om samen aan de toekomst te bouwen.

Ik ontmoet geregeld Belgen van Congolese afkomst die een aanzienlijke bijdrage leveren aan het sociale, economische en culturele leven van België.

We zijn ze daar dankbaar voor.

Ook uw soldaten vergeten we niet, die op verschillende slagvelden tijdens de twee wereldoorlogen naast de onze hebben gevochten. We hebben de plicht om hun opofferingen te blijven gedenken. Dat wilde ik vanmorgen benadrukken door de laatste Congolese veteraan van 40-45 te onderscheiden.

Op het gebied van gezondheid en onderwijs zetten onze twee landen hun voortdurende samenwerking tot vandaag nog voort.

De ontdekking van het ebolavirus is te danken aan een Congolees én een Belg, de dokters Muyembe en Piot.

Zoals de jongste top tussen de Europese Unie en de Afrikaanse Unie in februari ons eraan herinnerde, zijn wij, Europeanen en Afrikanen, geografisch nauw verbonden en onderling afhankelijk in de geglobaliseerde wereld van vandaag.

We hebben er dan ook alle belang bij om onze krachten te bundelen om samen onze vele gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan.

Dit vereist een groot gevoel van samenwerking, een volwaardig partnerschap op voet van gelijkheid en een creativiteit die tegen die taak opgewassen zijn.

De stem van de Congolezen en Afrikanen moet gehoord worden en er moet rekening mee worden gehouden bij het bespreken van alle grote hedendaagse vraagstukken.

Ik houd eraan, in dit verband, mijnheer de President, mijn waardering uit te spreken, zeker in deze moeilijke tijden voor uw land, voor uw inspanningen om Congo weer op de kaart van het continent te zetten, door de dialoog met uw buren te vernieuwen en door samen te zoeken naar globale oplossingen voor de problemen van de regio.

In 1970 al merkte Koning Boudewijn op dat ‘Congo in het hart van Afrika, België in het hart van Europa, hun problemen niet langer uitsluitend in nationale termen kunnen omschrijven’.

De toekomst van de volgende generaties, in Europa en Afrika, hangt grotendeels af van ons vermogen om, nu al, met doorzicht en overtuiging in die zin samen te werken.

De afgelopen decennia heeft de samenwerking tussen onze twee landen hoogten en laagten gekend. De afgelopen jaren had ze zelfs wat van haar bezieling verloren. Het was tijd om ze weer aan te zwengelen. Vandaag worden de fundamenten gelegd van een nieuw bilateraal partnerschap. Zo blijft Congo onze belangrijkste partner in Afrika.

Mijnheer de President,

Dames en heren,

De komende dagen hebben de Koningin en ik ook het geluk om naar Lubumbashi en Bukavu te reizen.

Zoals ook hier zullen we daar de kans krijgen om talrijke projecten te bezoeken, gedragen door vrouwen en mannen die actief zijn in het levendige maatschappelijk middenveld van dit land.

Zoveel Congolese mannen en vrouwen zetten zich voluit in, vaak anoniem, ten dienste van hun gemeenschap en de meest kwetsbaren daarin.

Vandaag brengen we hun hiervoor hulde.

Onze bewondering gaat ook in het bijzonder uit naar Dr. Denis Mukwege, Nobelprijs voor de Vrede en bekroond met de Internationale Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling, voor het werk dat hij met moed en volharding blijft doen.

Met deze reis willen we benadrukken dat België alle initiatieven zal blijven steunen die bijdragen tot het welzijn van uw land en die de Congolese bevolking meer goed bestuur, welvaart, gezondheid, veiligheid en rechtvaardigheid bieden. Want dat is hoognodig. Ons engagement ten aanzien van de DRC blijft onveranderd: wij blijven de stabilisering en de democratisering van het land, alsook de naleving van de mensenrechten, krachtig ondersteunen.

Voor de Democratische Republiek Congo liggen enorm veel kansen, ze heeft zoveel troeven: een buitengewone biodiversiteit; uw oerbossen, die zo belangrijk zijn voor de opvang van CO2; de ontelbare mineralen die in overvloed aanwezig zijn in de Congolese ondergrond. Een uitgestrekt weefsel van rivieren, dat het grootste waterkrachtnetwerk ter wereld kan worden en zo de productie van schone energie voor de hele regio mogelijk maakt; Jullie energie en gedrevenheid, het werk van jullie allemaal, zullen al die troeven omzetten in een meerwaarde ten bate van Congo.

Met vertrouwen in de toekomst is dat mijn vurigste wens, voor u, mijnheer de President, en het hele Congolese volk.

Congo heeft het Afrikaanse continent en de hele wereld zoveel te bieden!

VIVA CONGO. BONINGA KATI NA BELGIQUE NA CONGO E WUMELA!

IISHI CONGO. URAFIKI KATI YA BELGIQUE NA CONGO UNADUMU.

CONGO NZINGA. KIMPANGI YA BELGIQUE NA CONGO NZINGA

BUTUMBI KUDI CONGO. BUTUMBI KU MALANDA PANKATSHI PA BELGIQUE

NE CONGO

Leve Congo, leve de Belgisch-Congolese vriendschap!